WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM
DORADZTWA ZAWODOWEGO
W II LICEM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM
im. G. GIZEWIUSZA
W GIŻYCKU
opracowała: mgr Katarzyna Czerwińska
I. Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. z 2004r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.) - system oświaty i wychowania zapewnia w szczególności:
przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych
II. Wstęp i podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego:
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.
System powinien określać:
- role i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań,
- metody i formy pracy.
- czas i miejsce realizacji zadań,
- oczekiwane efekty,
ORIENTACJA ZAWODOWA
Obejmuje wszystkie działania wychowawcze szkoły, rodziców i innych osób, grup i instytucji
mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, której ważnym
elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru szkoły i zawodu
DORADZTWO ZAWODOWE
Obejmuje świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru szkoły, zawodu
lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego
jednostki i udzielanie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii
oraz instrukcji
INFORMACJA ZAWODOWA
Obejmuje zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji
zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały
przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki
oraz rodzajów podejmowanych decyzji.
PORADNICTWO ZAWODOWE
Obejmuje system długofalowych i wieloetapowych działań wychowawczych towarzyszących
jednostce w trakcie rozwoju zawodowego. Obejmuje ono całokształt zadań związanych
z udzielaniem uczniom i dorosłym pomocy w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery
zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces
Stworzenie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego pomaga uczniom
w samopoznaniu własnych predyspozycji zawodowych (osobowości, potrzeb, uzdolnień,
zainteresowań, możliwości), w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu
startu zawodowego.
U podstaw jego wprowadzenia w szkole leży przekonanie, że środowisko szkolne
odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowej uczniów.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego zakłada, że:
- wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem decyzyjnym ale procesem
rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia,
- na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom
wykształcenia oraz wpływ środowiska,
- preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz
z upływem czasu.
Obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami. Ma charakter planowych i
celowych działań.
III. Cele, zadania i treści wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego:
Szeroko rozumiane cele działań i zadania realizowane przez pedagoga szkolnego wychowawców, nauczycieli przedmiotowych oraz pracowników biblioteki szkolnej obejmują:
- pomaganie uczniom w określeniu ich predyspozycji zawodowych, w tym: zainteresowań, uzdolnień, cech osobowości, temperamentu, inteligencji i innych cech istotnych przy podejmowaniu decyzji zawodowych i planowaniu kariery zawodowej;
- udzielanie uczniom indywidualnych porad zawodowych na podstawie informacji zebranych z wykorzystaniem takich metod jak rozmowa doradcza, wywiad, analiza dokumentów, wyniki badań testami oraz badań lekarskich,
- rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych,
- przygotowanie ucznia do roli pracownika,
- udzielanie uczniom informacji o zawodach, instytucjach kształcących i szkolących oraz o aktualnej sytuacji na rynku pracy;
- prowadzenie z uczniami zajęć grupowych mających na celu lepsze samopoznanie, kształtowanie aktywnych postaw oraz umiejętności planowania własnych karier zawodowych,
- prowadzenie zajęć grupowych umożliwiających nabycie przez uczniów umiejętności poszukiwania i uzyskiwania pracy;
- udzielanie uczniom informacji o zawodach związanych z danym przedmiotem nauczania
- stała współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną - kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów,
- pomoc nauczycielom w realizacji w ramach lekcji przedmiotowych tematów związanych z wyborem zawodu,
- wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych ,
- koordynowanie działalności informacyjno-doradczej szkoły.
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w ramach pracy z uczniami
obejmuje:
- poznawanie siebie
- autodiagnozę preferencji i zainteresowań zawodowych ,
-poznawanie zawodów
- doskonalenie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania,
- analizę potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i międzynarodowym rynku pracy
- indywidualną pracę z uczniami, którzy mogą mieć problemy z wyborem szkoły i zawodu
- udzielanie informacji edukacyjnej i zawodowej
- pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego
- pomoc w poszerzaniu wiedzy ogólnej i budowaniu kolejnych etapów rozwoju edukacyjno-zawodowego
- poruszanie się na rynku pracy
- pozyskanie umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych /CV, list motywacyjny
- rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji i rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcami,
- kształtowanie umiejętności świadomego wyboru i poszukiwania pracy
- kształtowanie umiejętności planowania dalszego rozwoju edukacyjno-zawodowego i kontynuacji nauki w szkołach wyższych, szkołach policealnych lub w systemie kształcenia ustawicznego
- tworzenie multimedialnych centrów informacji z dostępem do Internetu – biblioteka szkolna,
- tworzenie bazy danych o absolwentach szkoły – losy absolwentów;
- organizowanie dni otwartych szkoły /oferta edukacyjna placówki, jej promocja/,
- organizowanie wspólnie z innymi placówkami targów edukacyjnych,
- organizowanie uczniowskiego wolontariatu,
- tworzenie możliwości indywidualnej rozmowy z doradcą zawodowym na terenie szkoły
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w ramach pracy z rodzicami obejmuje:
- prezentację założeń pracy informacyjno-doradczej szkoły na rzecz uczniów
- zajęcia psychoedukacyjne służące wspomaganiu rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci – jeśli rodzice wyrażą taką potrzebę
- włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły
- indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy mają problemy: zdrowotne, emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp.
- gromadzenie, systematyczną aktualizację i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w ramach pracy z nauczycielami (Radą Pedagogiczną) obejmuje:
- utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły
- określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej w ramach programu wychowawczego szkoły na każdy rok nauki
- realizację działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika przez wychowawców na godzinach wychowawczych oraz na innych przedmiotach przez nauczycieli uczących
- identyfikację potrzeb i dostosowanie oferty edukacyjnej placówki do zmian
IV. Metody i formy realizacji programu
1) pogadanki, wykłady na godzinach wychowawczych i innych przedmiotach
2) warsztaty
3) lekcje zawodoznawcze
4) wycieczki do zakładów pracy
5) spotkania z przedstawicielami zawodów
6) szkolny punkt konsultacyjny ( u pedagoga szkolnego)
7) tablica Poznajemy Zawody (biblioteka)
8) biblioteczka Porad Zawodowych (biblioteka)
9) testy
10) ankiety
11) indywidualne rozmowy doradcze
V. Szczegółowa realizacja treści doradczych
Treści z zakresu doradztwa zawodowego w II Liceum Ogólnokształcącym im. G. Gizewiusza realizowane będą przez wszystkich pracowników pedagogicznych,ze szczegółowym podziałem zadań. Każdemu poziomowi kształcenia przypisany będzie konkretny moduł kształcenia realizowany na godzinach wychowawczych lub zastępstwach. Nauczyciele przedmiotów realizować będą treści doradcze zgodnie z przedmiotowymi programami nauczania.
Oprócz w/w czynności szkoła wyznaczać będzie w każdym roku nauki dodatkowe priorytetowe zadanie, w które włączona zostanie większość społeczności szkolnej.
Przykłady priorytetów na kolejne lata nauki:
- Dni Przedsiębiorczości
- Giełda Edukacyjna
- konkurs polonistyczny: Zawód przyszłości, Mój wybór – moja przyszłość
- akcja plakatowa „Zawody przyszłości”
REALIZACJA ZADAŃ W MODUŁACH
KLASA I : MODUŁ „Poznajemy siebie”
Proponowane zadania realizowane przez wychowawcę w formie zajęć na godzinach wychowawczych (wychowawca realizuje, co najmniej jedno zadanie w semestrze):
- Moje wartości i cele życiowe (określenie własnych wizji rozwoju osobowego)
- Podejmowanie decyzji (proces podejmowania decyzji, środki do osiągnięcia celu, identyfikacja trudności i czynników wspomagających podjęcie decyzji)
- Ja i grupa rówieśnicza – role grupowe, konflikty
- Asertywność i kreatywność
Zadania realizowane przez pedagoga szkolnego/doradcę zawodowego:
1. Zajęcia warsztatowe na godzinach wychowawczych lub zastępstwach (przynajmniej jedna w roku szkolnym)
Moje predyspozycje zawodowe
Osobowość zawodowa
Mój temperament
2. Indywidualne porady zawodowe – wg potrzeb
KLASA II „Poznaje zawody”
Proponowane zadania realizowane przez wychowawcę :
- Poznajemy różne grupy zawodów (informatory zawodach, opisy zawodów) – gazetka zawodoznawcza : każda klasa losuje zawód (lub 2) na gazetkę, omawia go na lekcji a następnie tworzy gazetkę mieszczącą się w bibliotece szkolnej
- Moje spotkania zawodowe (spotkania z przedstawicielami różnych zawodów) – współpraca z pedagogiem szkolnym/doradca zawodowym
- Wycieczki zawodoznawcze - – współpraca z pedagogiem szkolnym/doradcą zawodowym
Zadania realizowane przez pedagoga szkolnego/doradcę zawodowego:
1. Zajęcia warsztatowe na godzinach wychowawczych lub zastępstwach (przynajmniej jedna w roku szkolnym)
Wieloraki test inteligencji
W czym jest mistrzem – test uzdolnień
Jak wyznaczać i osiągać cele
2. Indywidualne porady zawodowe – wg potrzeb
KLASA III „KIM BĘDĘ”
Proponowane zadania realizowane przez wychowawcę :
- Oferta edukacyjna dla absolwenta szkoły ponadgimnazjalnej (system edukacji, zasady rekrutacji, preferencje dla niektórych kandydatów)
- Zawody przyszłości – wychowawca wybiera 5 zawodów(np. na podstawie ankiety dotyczącej zawodów najbardziej interesujących klasę) a Klasa tworzy prezentacje multimedialne, np. podzielona jest na 5 grup, grupy przedstawiają prezentacje na godzinie wychowawczej: przekazywane pedagogowi lub doradcy
Zadania realizowane przez pedagoga szkolnego/doradcę zawodowego:
1. Zajęcia warsztatowe na godzinach wychowawczych lub zastępstwach (przynajmniej jedna w roku szkolnym)
Gospodarowanie czasem, umiejętność dobrego zarządzania własnym czasem
Test zainteresowań
Podsumowanie testów
2. Indywidualne porady zawodowe – wg potrzeb
POD KONIEC KAŻDEGO ROKU SZKOLNEGO WYCHOWAWCY I PEDAGOG SZKOLNY/DORADCA ZAWODOWY SKŁADAJĄ SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI DZIAŁAŃ
REALIZACJA ZADAŃ NA POSZCZEGÓLNYCH ZAJĘCIACH LEKCYJNYCH
] W KLASACH I - III:
PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
- Analiza swoich mocnych i słabych stron (wykonywanie analizy SWOT, testy)
- Komunikacja interpersonalna: werbalna, niewerbalna, konflikty, negocjacje
- Człowiek i jego potrzeby
- Autoprezentacja
- Przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej i jej przebieg
- Przedsiębiorstwo – podmiot gospodarki rynkowej(odpowiedzialność indywidualna i grupowa, zasady racjonalnego gospodarowania, przykłady ścieżek awansu zawodowego pracowników; zdolności i umiejętności organizacyjne;umiejętności wymagane do rozpoczęcia działalności gospodarczej)
- Samodzielna działalność gospodarcza (jak zostać przedsiębiorcą – mój biznesowy plan edukacyjno-zawodowy)
- Aktywność na rynku pracy
- Pisanie dokumentów aplikacyjnych
WOS
- Rola i funkcje rodziny
- Rola i zadania Polski w Unii Europejskiej (polityka edukacyjna w UE – przedstawienie możliwości i korzyści edukacyjnych z zagranicy dla młodzieży polskiej)
- Problemy polskiego społeczeństwa, problem bezrobocia i odrzucenia społecznego oraz metody walki z nimi,
- Struktura zawodowa społeczeństwa polskiego,
- Podział społeczeństwa ze względu na wykształcenie,
- Etyka życia społecznego,
- Postawy obywatelskie, cnoty obywatelskie, udział człowieka w życiu społecznym
INFORMATYKA
- Rozpoznawanie i rozwijanie zdolności plastycznych oraz umiejętności planowania architektonicznego (edytory graficzne- tworzenie i drukowanie prac).
- Pobudzanie i rozwijanie wyobraźni twórczej –artystycznej ( tworzenie stron www)
- Usprawnianie spostrzegania , koncentracji uwagi, pamięci oraz rozwijanie zdolności matematycznych(obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym i rozwiązywanie zadań problemowych)
- Internetowe poszukiwania ( psychozabawy w Internecie)
BIOLOGIA
- Choroby zawodowe;
- Ograniczenia zdrowotne do wykonywania zawodu
GEOGRAFIA
Struktura zatrudnienia, bezrobocie;
JĘZYKI OBCE
Słownictwo dotyczące zawodów, warunki pracy, rozmowa o pracę, jak napisać CV, list motywacyjny;
HISTORIA
Historyczny rozwój polskiego społeczeństwa;
EBD
służbymundurowe, ratownictwo medyczne – kryteria naboru, alternatywy pracy;
JĘZYK POLSKI
Rola pracy w życiu człowieka – praca organiczna, praca u podstaw, trudna praca ludzi wsi, kultura słowa;
Każdy nauczyciel zobowiązany jest do przekazania informacji o ścieżkach kariery zawodowej związanej z ich przedmiotem nauczania, notatka powinna znaleźć się w dzienniku lekcyjnym
Inne zadania:
- stworzenie i prowadzenie tablicy Poznajemy Zawody (każda klasa II przygotowuje 2 razy w roku opis wylosowanych zawodów, najpierw gromadzone są informacje na godzinie wychowawczej) –osoby odpowiedzialne za realizację : wychowawcy klas II, p. bibliotekarki i pedagog szkolny/doradca zawodowy
- stworzenie i stałe uzupełnianie kącika porad zawodowych na stronie internetowej szkoły: osoby odpowiedzialne – nauczyciele informatyki, pedagog szkolny/doradca zawodowy, biblioteka
-zorganizowanie i bieżące uzupełnianie biblioteczki zawodowej dla uczniów, rodziców i nauczycieli (stałe uzupełnianie bazy informacyjnej) – osoby odpowiedzialne: p. bibliotekarki
- punkt konsultacji zawodowej – gabinet pedagoga szkolnego/doradcy zawodowego
- badanie losów absolwentów
- diagnoza zapotrzebowania na treści doradcze – wychowawcy, pedagog szkolny/doradca zawodowy
VI. Korzyści płynące z działalności wewnątrzszkolny system doradztwa, to m.in.:
Realnie i efektywnie działający wewnątrzszkolny system doradztwa pozwala realizować następujące cele:
- Przygotowanie młodzieży do wejścia na rynek pracy
- Przygotowanie do samodzielnego i aktywnego kształtowania swojej drogi zawodowej
- Rozwój umiejętności rozpoznawania własnych zasobów osobistych i ich wykorzystywania w kształtowaniu swojej drogi zawodowej,
- Kształcenie nawyków nieustannego planowania przyszłości i konsekwentnego dążenia do realizacji celu,
- Kreowanie postaw aktywnych, przezwyciężania bierności
- Wykształcenie umiejętności poszukiwania pracy, prezentowania się na rynku pracy,
- Wykształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz trudnościami adaptacyjnymi a przez to zwidzenie skuteczności pozyskiwania zatrudnienia
VII. Ewaluacja wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego:
Ewaluacja odnosi się do wszystkich działań, skierowanych do młodzieży:
- udzielanej informacji,
- rozmów indywidualnych,
- pracy grupowej.
Zespół wychowawczy (wyznaczany przez dyrekcję) po przepracowanym roku przeprowadzi ankietę ewaluacyjną, której celem będzie pozyskania informacji zwrotnej na temat jakości oferowanej pomocy doradczej w szkole.
Analizowane będzie również wypełnianie zadań przez osoby odpowiedzialne w formie analiz sprawozdań rocznych.
Systematyczna ocena efektów pracy, analiza ilościowa i jakościowa ankiet i opracowanie wyników pozwolą na uzyskanie cennych wskazówek w procesie ulepszania systemu doradztwa zawodowego w II Liceum Ogólnokształcącym im. G. Gizewiusza w Giżycku.